PSİKOLOGLARIN ÖĞÜTLERİNİ, KURAN İLE KARŞILAŞTIRALIM
Psikolojinin bir bilim olarak tarihe çıkışı 19.yy’a denk gelir. Bugün psikologların bazı tavsiyeleri, Kur’an merkezli bakış açısı ile oldukça uyumlu. Psikologlar, bireyin rahat bir şekilde, içsel olarak huzurla hayatına devam edebilmesi için bazı tavsiyelerde bulunuyorlar.
Öfkenizi yutun diyorlar – Allah da böyle buyuruyor
Dedikodu yapmayın bu sizin kendinize saygınızı yitirmenize neden olur diyorlar – Allah da dedikodu yapmayın buyuruyor
Kötülüğü güzellikle savın diyorlar – Allah da böyle buyuruyor
Elinizde olan güzel şeylere karşı farkındalık sahibi olun diyorlar – Allah da bunu farkındalık kelimesi ile değil de şükretme kelimesi ile buyuruyor.
Kendinize iyi şeyler telkin edin diyorlar – Allah da bizi dua ve ibadetlerle iyi duygu ve düşüncelere yönlendiriyor. İbadetlerin kötülüklerden (duygu ve davranış anlamında) alıkoyucu etkisini bildiriyor. Güzel düşünün güzel davranın buyuruyor.
Affedin diyorlar- Allah da affedici olmamızı buyuruyor.
Unutulmaması gereken nokta şu, Psikolog bireyin her seçimini yargılamaz. Cinsellik alanında İslam’a göre iffetsiz olan bazı durumları, kumar oynamasını, verdiği borcu fazlası ile geri istemesini, önemsiz görünen bir yalanı ve Kur’an’ın ahlaksız olarak adlandırdığı pek çok davranışı da ahlak dışı olarak yorumlamaz. Psikologlar, yapılmasını tavsiye ettikleri pek çok davranışı da ahlaki olarak adlandırmaz. Çünkü ahlakın ne olduğu Psikolojinin konusu değildir. Psikoloji bireysel yaşamda kafa rahatlığını sağlama, kişinin hayatını daha kaliteli hale getirme, ruhsal rahatsızlıkları giderme yönünde bazı çözümler üretmeye çalışır.
Her psikoloğun da hayata bakışı farklıdır, bazen bir psikologdan bir konuda A sözü duyarken başka bir psikologdan B sözü duyarız ve iki psikoloğun söyledikleri birbiri ile çelişebilir. Yani psikoloji iyi ve kötü (ahlaki/ahlaki değil) ayrımını yapmamızı sağlamaz. Kuran ise, iyi ve kötü kavramlarını bizim için belirleyebilecek tek geçerli kaynaktır. İnanmıyorsak, zaten içinde ahlak kavramını barındırmayan bir hayat görüşüne sahibiz demektir.
Tanrı otoritesinin ve uyulan bir kitabın olmadığı hayat görüşünde; kişi davranış ve düşünceleri kendi kafasına göre uygun olan veya yapmak istediğine göre belirleyecektir. Böyle bir hayat görüşünde ensesti kimi olağan kimi iğrenç olarak karşılayabilir.
Mümin, Psikologların verdiği davranış önerilerini ahlaki midir değil midir bunu gören birisidir. Önce Kur’an süzgecinden geçirerek bu önerileri alır veya almaz. Bu yüzden önerilen davranışları, mantıksal çerçevede en mutlak yarar yönünde süzgeçten geçiren kişi, mümin olacaktır. Çünkü bazen kafa rahatlığımız için verilen öğütler ileride sıkıntı oluşturan sadece geçici haz odaklı olabilir, günü geçirme ve kafa dağıtma yönünde olabilir ama Kur’an’a göre Ahiret yararımızı riske atacak davranışlar olabilir.
Kur’an Furkan’dır doğruyu ve yanlışı ayırt etme rehberidir. Kalbini ve aklını Kur’an ile geliştiren ve benliğini iman ile dolduran bir kişi doğruyu yanlışı ayırt etme gücü kazanır.
Ey iman edenler! Allah’a karşı takva sahibi olun. Allah size, iyi ve kötüyü ayırt edici bir güç verir. Kötülüklerinizi örter ve sizi bağışlar. Allah en üstün olan lütuf sahibidir.
(Enfal Suresi, 29.ayet)
Mümin, her alanda gerçek doğru olanı ve yanlış olanı ayırt edebilme kapasitesi kazanır. Bazen bize günlük olarak haz veren şeyler, ruhsal anlamda bizi gerçekten kirlenmişlik hissi vererek kötü hissettirebilir. Bu yüzden en güzel davranış; sürekli hazza yani cennete ulaştırabilecek ve dünyadayken de içsel anlamda –doğruyu yaptığının bilincini aşılayarak- huzur veren seçimler olacaktır.
Allah için yaşayan ve gönülden iman eden bir kişi, Allah’ın onaylamadığı bir davranışı işlediğinde mutsuzluk duyacaktır.
Bu yüzden en önemli nokta Psikolog tavsiyesi de olsa, her psikoloğun farklı bir bakış açısı olduğunu hatırlamak. Psikoloji gibi bilimsel bir disiplinde bile insan davranışını çözümlemede 10 farklı yaklaşım türü olduğunu bilerek (en azından ben 10 tanesini öğrendim), verilen her tavsiyeyi Kur’an çerçevesinden değerlendirmek yerinde tutum olacaktır.
HER UZMANIN TAVSİYESİNİN PEŞİNDEN GİDİLMEMELİDİR
Sağlık alanında da, bizi günaha sürükleyen demeçlere rastlayabiliriz. Kalp doktorlarından eskiden 1 bardak şarabın kalbe iyi geldiğine dair demeçler okumuştum. Hatta kadın hastalıkları uzmanları ve beslenme uzmanlarından da şarabın yararlarına dikkat çeken demeçler görmek mümkün. İçmemiz yasak olduğu için, bu yararları anlatmayı gerekli görmüyorum ama ilginç olan nokta şu ki, Allah da şarapta yararlar olduğunu ama zararının daha fazla olduğunu ve bize yasakladığını bildiriyor. Çok ilginç değil mi? Kur’an her konuda doğru nokta atışı sözü söyleyerek, bize gerçekten Yaratıcıdan geldiğini en umulmadık ayette bile belli ediyor. Yararları da olduğuna dikkat çekiyor, bu gerçekten Kur’an’ın muazzam delillerinden biri. (Bkz: Bakara Suresi, 219.ayet)
Ekonomi uzmanları, Allah’ın hoşuna gitmeyecek şeyleri(!) fırsatı kaçırılmayacak yatırımlar olarak bizi heyecanla yönlendirebilir. Kumarhaneler tatil seçeneği içinde, şans sana da vurur denilerek turizm uzmanları tarafından övülebilir.
O yüzden biz, kişinin uzmanlık alanı olsa da olmasa da her öğüdü kendi aklımızla değerlendirelim. Hayatımıza kendilerince cinsel heyecan getireceklerini vaat eden iffetsizlikleri, sonunda insanları kirlenmişlik duygusuna götürecek dergilerdeki başlıklara hemen atlamayalım. Helal ilişki içerisinde de sevdiğimiz eşimizle, cinsel hazzın doyurucu bir şekilde yaşanabileceğini unutmayalım. Cinselliğin genel geçer kuralları olmadığını, psikolojik durumlarla alakalı olduğunu unutmayalım. Modanın duayeni görülen birinin tavsiyesi Allah’ın sınırına uymuyorsa, uygun olan ve en şık olanı giyinelim. Psikolog veya kalp doktoru olsa da, her tavsiyeyi Kur’an’a uygunluğuna göre değerlendirelim. Sevdiğimiz birinin her öğüdüne hemen atlamayalım. Allah’ın sınırları içinde en zevkli ve en güzel hayatı yaşayabiliriz. Dünyadan nasibimizi unutmadan ve önce Ahireti hedefleyerek elbette.
Konu ile alakalı şu yazılarımı da okuyabilirsiniz:
Düşkünlüklerimiz hakkında:
Aynı zamanda Psikolog tavsiyesi olan Affetmek emri hakkında:
http://allahateslim.com/2016/10/03/allah%C4%B1n-affedin-%C3%B6%C4%9F%C3%BCd%C3%BCn%C3%BC-uygulamak/
